Μάμφορντ, Λιούις

(Lewis Mumford, Νέα Υόρκη 1895 – 1990). Αμερικανός κοινωνιολόγος, ιστορικός και συγγραφέας έργων πολεοδομίας και αρχιτεκτονικής κριτικής. Φοίτησε στο γυμνάσιο Στίβεσαντ και κατόπιν στο Σίτι Κόλετζ της Νέας Υόρκης, από το οποίο δεν αποφοίτησε ποτέ εξαιτίας μιας διάγνωσης για φυματίωση, αλλά και για τον λόγο ότι επικεντρώθηκε περισσότερο στην ουσία των σπουδών του παρά στην απόκτηση του πτυχίου. Από πολύ νωρίς ενδιαφέρθηκε έντονα για το αστικό περιβάλλον, περιδιαβαίνοντας αρχικά στο Μανχάταν και αργότερα σε ολόκληρη τη Νέα Υόρκη και κρατώντας σημειώσεις για τα κτίρια και τους δημόσιους χώρους. Παράλληλα, ανακάλυψε τα κείμενα του Σκοτσέζου βιολόγου και πολεοδόμου Πάτρικ Γκίντες, ο οποίος έγινε ο μέντοράς του στις κοινωνιολογικές και περιβαλλοντικές αναζητήσεις του. Υπηρέτησε τη θητεία του στο Ναυτικό (1918-19) και μόλις αποστρατεύτηκε άρχισε να δημοσιογραφεί πρώτα στο περιοδικό The Dial, όπου γνώρισε και τη μέλλουσα σύζυγό του Σοφία Βίτενμπεργκ, και στη συνέχεια σε διάφορα έντυπα, έως το 1931 οπότε έγινε τακτικός συνεργάτης του The New York Magazine, όπου έγραφε δημοφιλέστατα κείμενα αρχιτεκτονικής κριτικής για περισσότερα από τριάντα χρόνια. Επίσης υπήρξε συνεκδότης του λογοτεχνικού περιοδικού The American caravan (1927-36). Στα τέλη της δεκαετίας του 1930 τα γραπτά του απέκτησαν έντονα πολιτικό χαρακτήρα, καθώς ήταν ένθερμος υποστηρικτής της εισόδου της Αμερικής στον διαφαινόμενο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό των Συμμάχων, θεωρώντας ότι ήταν η μόνη έντιμη στάση ενάντια στον ναζισμό, άποψη που τον αποξένωσε από φίλους και συνεργάτες οπαδούς της ουδετερότητας. Ατυχώς, ο γιος του ο οποίος υπηρετούσε στον στρατό σκοτώθηκε σε κάποια μάχη. Μετά τον πόλεμο, υπήρξε εξίσου ένθερμος οπαδός της αποπυρηνικοποίησης και ενάντιος στην αμερικανική επέμβαση στο Βιετνάμ. Συνεργάστηκε με τη Νέα Σχολή Κοινωνικών Ερευνών της Νέας Υόρκης (1931-35). Δίδαξε ανθρωπιστικές σπουδές στο Στάνφορντ (1942-44), πολεοδομία και περιφερειακό σχεδιασμό στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβανίας (1951-59). Δίδαξε επίσης, ως επισκέπτης καθηγήτής, στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ, 1957-60 και 1973-75), στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ (1961-62) κ.α. Υπήρξε επίσης συνιδρυτής και εκπρόσωπος της Αμερικανικής Ένωσης Περιφερειακού Σχεδιασμού, η οποία δημιουργήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1920. Τα κείμενα του Μ., ο οποίος θεωρείται ένας από τους αυθεντικότερους στοχαστές του 20ού αι., επεκτείνονται σε όλους σχεδόν τους τομείς της συγχρονης σκέψης, όπως τη λογοτεχνική κριτική, την αρχιτεκτονική κριτική, την ιστορία και τον σχεδιασμό των πόλεων και της περιφέρειας, την τεχνολογία, την οικολογία και πλευρές της σύγχρονης αστικής ζωής. Διερεύνησε τις επιδράσεις της τεχνολογίας και της αστικοποίησης στην κοινωνία και στα μέλη της, υποστηρίζοντας ότι η τεχνολογική πρόοδος πρέπει να βασιστεί σε ανθρώπινης κλμακας έργα τα οποία θα εναρμονίζονται με τις δυνατότητες ανάπτυξης και τις επιθυμίες των ατόμων. Τα σημαντικότερα από τα πολυάριθμα έργα του είναι Η ιστορία των ουτοπιών (The story of utopias, 1922), Ξύλα και πέτρες (Sticks and stones, 1924), Η χρυσή ημέρα (The golden day, 1926), Χέρμν Μέλβιλ (Herman Melville, 1929), Οι φαιές δεκαετίες: Μελέτη των τεχνών στη Αμερική 1865-95 (The brown decades: Study of the arts in America 1865-95, 1931), Τεχνική και πολιτισμός (Technics and civilization, 1934), Ο πολιτισμός των πόλεων (The culture of cities, 1938), Η κατάσταση του ανθρώπου (The condition of man, 1944), Η πόλη στην ιστορία (The city in history, 1961) για το οποίο του απονεμήθηκε το Εθνικό Βραβείο Βιβλίου, Ο μύθος της μηχανής (The myth of the machine, 2 τόμοι, 1967-70), το αυτοβιογραφικό Σκίτσα από τη ζωή (Scetches from life, 1982) κ.ά. Μεταξύ των διακρίσεών του περιλαμβάνονται το Προεδρικό Μετάλλιο για την Ειρήνη (1967), ο τίτλος του Ιππότη της Βρετανικής Αυτοκρατορίας (1975) και το Εθνικό Βραβείο Τεχνών (1986).